Μνημόσυνο καύσης βιβλίων

60 χάλκινα βιβλία στο πεζοδρόμιο της αγοράς της Βόννης λειτουργούν ως "σημάδια ανάγνωσης" και αποτελούν μέρος του μνημείου για την καύση των βιβλίων. Στην επέτειο της 10ης Μαΐου 1933, ένα σεντούκι με βιβλία, επίσης ενσωματωμένο στο έδαφος, ανασηκώνεται και διαβάζονται αποσπάσματα από τα έργα που βρίσκονται μέσα σε αυτό.

Χάλκινα βιβλία ενσωματωμένα στο πεζοδρόμιο υποδεικνύουν το μνημείο.

Στις 10 Μαΐου 2013, στην πλατεία της αγοράς της Βόννης έγιναν τα αποκαλυπτήρια ενός μνημείου για τον εορτασμό της 80ής επετείου της καύσης του βιβλίου. Αυτό κατέστη εφικτό χάρη στο κρατικό κέντρο πολιτικής εκπαίδευσης της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας και στην εμπλοκή των πολιτών, εκκλησιών, συλλόγων και πολλών πολιτών από τη Βόννη και την περιοχή. Ο τότε δήμαρχος της Βόννης, Jürgen Nimptsch, και ο καθηγητής Jürgen Fohrmann, τότε πρύτανης του Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität, ζήτησαν από τους πολίτες οικονομική υποστήριξη για το μνημείο μετά από ψήφισμα του δημοτικού συμβουλίου το 2010. Συνολικά προσφέρθηκαν περισσότερα από 20.000 ευρώ. Το μνημείο για την επέτειο της καύσης του βιβλίου δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του κ. Wolfgang H. Deuling.

Το μνημείο

Κάτω από αυτό το πάνελ κρύβεται το σεντούκι με τα βιβλία, το οποίο ανοίγει μία φορά το χρόνο.

Ο εμπνευστής του μνημείου, ο Wolfgang H. Deuling, πρότεινε έναν καλλιτεχνικό διαγωνισμό. Οι καλλιτέχνες θα ενθαρρύνονταν να υποβάλουν σχέδια μέσω ενός φυλλαδίου. Μια 16μελής κριτική επιτροπή σχημάτισε την επιτροπή επιλογής που προετοίμασε την απόφαση για την επιτροπή πολιτισμού.

Στην επιτροπή αυτή συμμετείχαν ο τότε προϊστάμενος της πολιτιστικής υπηρεσίας, ο διευθυντής του μουσείου τέχνης, ο διευθυντής του αρχείου της πόλης, ο διευθυντής του κέντρου μνήμης για τα θύματα του εθνικοσοσιαλισμού της Βόννης, ο εμπνευστής και οι εκπρόσωποι πολιτιστικής πολιτικής των κοινοβουλευτικών ομάδων.

Δέκα καλλιτέχνες ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό. Ο Wolfram Kastner, η καλλιτεχνική ομάδα Andreas Knitz και Dr Horst Hoheisel, ο Wolfgang Nestler και ο Alois Schüller υπέβαλαν τελικά σχέδια στην κριτική επιτροπή. Η επιτροπή επιλογής αποφάσισε ομόφωνα υπέρ του κοινού σχεδίου των καλλιτεχνών Andreas Knitz και Dr Horst Hoheisel.

Το μνημείο τους αποτελείται από "πινακίδες ανάγνωσης" διάσπαρτες στην αγορά της Βόννης. Αυτά τα χάλκινα βιβλία που είναι ενσωματωμένα στο πεζοδρόμιο περιέχουν τους τίτλους και τα ονόματα των συγγραφέων των βιβλίων που κάηκαν από τους εθνικοσοσιαλιστές στις 10 Μαΐου 1933. Οι "πινακίδες ανάγνωσης", οι οποίες αρχικά είχαν κατανεμηθεί τυχαία σε όλη την πλατεία, συγκεντρώνονται στο σημείο μπροστά από τα σκαλιά του Παλαιού Δημαρχείου όπου κάηκαν τα βιβλία.

Επιπλέον, στην πλατεία είναι ενσωματωμένο ένα ανθεκτικό στις καιρικές συνθήκες σεντούκι βιβλίου. Περιέχει μια συλλογή βιβλίων συγγραφέων των οποίων τα έργα κάηκαν εδώ. Η επιγραφή στο σεντούκι κατονομάζει το γεγονός και άλλους συγγραφείς των καμένων βιβλίων.

Για τον εορτασμό της καύσης βιβλίων στις 10 Μαΐου 1933, το Κέντρο Μνήμης και Τεκμηρίωσης για την Ιστορία του Εθνικοσοσιαλισμού της Βόννης, σε συνεργασία με την πόλη της Βόννης και άλλους εταίρους, διοργανώνει κάθε χρόνο μια εκδήλωση μνήμης στην πλατεία της αγοράς της Βόννης. Ανοίγεται το σεντούκι με τα βιβλία και διαβάζονται αποσπάσματα από τα βιβλία των διωκόμενων συγγραφέων. Στη συνέχεια τα βιβλία χαρίζονται, το σεντούκι γεμίζει με άλλα έργα και κλείνει μέχρι την επόμενη χρονιά. Το μνημείο μετατρέπεται έτσι σε μνημείο ανάγνωσης.

Ιστορικό της καύσης των βιβλίων στις 10 Μαΐου 1933

Μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους εθνικοσοσιαλιστές στις 30 Ιανουαρίου 1933, οι Εβραίοι, οι ειρηνιστές, οι σοσιαλδημοκράτες και οι κομμουνιστές συγγραφείς, μεταξύ άλλων, υπέστησαν αυξημένες διώξεις. Η πρώτη μεγάλη εκστρατεία εναντίον τους ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1933 με μια πανελλαδική "Δράση κατά του αντιγερμανικού πνεύματος" διάρκειας τεσσάρων εβδομάδων που οργανώθηκε από το "Κεντρικό Γραφείο Τύπου και Προπαγάνδας της Γερμανικής Φοιτητικής Κοινότητας".

Για να ξεκινήσει η εκστρατεία, οι "12 Θέσεις κατά του αντιγερμανικού πνεύματος" δημοσιεύθηκαν στις 12 Απριλίου 1933. Η Γερμανική Φοιτητική Ένωση παρείχε συνοδευτικά άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά και διοργάνωσε διαλέξεις δημοσίως και στο ραδιόφωνο για να "εκπαιδεύσει" τον κόσμο σχετικά με τους στόχους της εκστρατείας και να δυσφημίσει τους εν λόγω συγγραφείς. Στις 26 Απριλίου 1933 άρχισε η συλλογή της "ανατρεπτικής λογοτεχνίας" και στις 9 Μαΐου στάλθηκαν τα "συνθήματα της φωτιάς" ως βάση για τον ενιαίο σχεδιασμό των καύσεων βιβλίων σε όλο το Ράιχ.

Το "Κεντρικό Γραφείο της Γερμανικής Φοιτητικής Εστίας" διένειμε τις λεγόμενες "μαύρες λίστες" με τα ονόματα και τα έργα των συγγραφέων. Ζητήθηκε από όλους τους φοιτητές να "καθαρίσουν" τις ιδιωτικές βιβλιοθήκες τους και τις βιβλιοθήκες γνωστών τους- οι βιβλιοθήκες των πανεπιστημίων και των ινστιτούτων, οι δημόσιες βιβλιοθήκες και τα βιβλιοπωλεία έπρεπε να ερευνηθούν. Στην εκστρατεία συμμετείχε και η φοιτητική κοινότητα της Βόννης.

Συνολικά, την άνοιξη του 1933 καταγράφηκαν περισσότερες από 50 καύσεις βιβλίων σε ολόκληρη τη Γερμανία. Μόνο το βράδυ της 10ης Μαΐου 1933 πραγματοποιήθηκαν καψίματα βιβλίων σε 22 πανεπιστημιακές τοποθεσίες, μεταξύ των οποίων και μπροστά από το Δημαρχείο της Βόννης. Δεν είναι πλέον δυνατόν να εντοπιστεί ποια βιβλία κάηκαν στη Βόννη. Ο κατάλογος των εξοστρακισμένων συγγραφέων των οποίων τα βιβλία κάηκαν είναι μακρύς και περιλαμβάνει περίπου 450 ονόματα. Με την πάροδο του χρόνου, ο κατάλογος των απαγορευμένων βιβλίων διευρύνθηκε ώστε να συμπεριλάβει τοπικούς συγγραφείς και ακαδημαϊκούς δημοσιογράφους. Σχεδόν όλοι οι συγγραφείς της σύγχρονης γερμανικής λογοτεχνίας πήγαν στην εξορία, ενώ άλλοι εκτοπίστηκαν αργότερα σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ή τους απαγορεύτηκε να εκδίδουν.